Ülkelerin Küresel Atık Stratejileri: Geleceğe Yön Veren Yaklaşımlar

Dünya her yıl milyarlarca ton atık üretiyor. Bu atıkların yalnızca küçük bir bölümü geri dönüştürülüyor, büyük kısmı ise düzenli depolama alanlarına gidiyor ya da kontrolsüz şekilde çevreye bırakılıyor. Bu tablo, küresel ölçekte yeni stratejiler geliştirilmesini zorunlu kılıyor. Birçok ülke, kendi koşullarına uygun atık yönetimi yaklaşımlarını hayata geçiriyor.

Avrupa Birliği: Döngüsel Ekonomi Liderliği

Avrupa Birliği, Döngüsel Ekonomi Eylem Planı ile küresel ölçekte öncü bir rol üstleniyor.

• Tek kullanımlık plastiklerin yasaklanması,

• Geri dönüşüm oranlarının artırılması,

• Kaynak verimliliğini destekleyen sanayi politikaları,
  bu stratejinin temel taşlarını oluşturuyor.

Japonya: “3R” Felsefesi (Reduce, Reuse, Recycle)

Japonya, “azalt, yeniden kullan, geri dönüştür” yaklaşımıyla öne çıkıyor.

• Gelişmiş atık ayrıştırma sistemleri,

• Elektronik atıkların geri kazanımında liderlik,

• Toplumsal bilinçlendirme kampanyaları,
  ülkenin başarısında kritik rol oynuyor.

Güney Kore: Akıllı Atık Yönetimi

Güney Kore, teknolojiyi atık yönetimine entegre eden ülkelerden biri.

• Akıllı çöp kutuları sayesinde atık miktarı ölçülüyor,

• “Öde-çöp at” sistemi ile bireyler attıkları kadar ödeme yapıyor,

• Gıda atıklarının %95’i geri dönüştürülerek biyogaz veya gübreye dönüştürülüyor.

İsveç: Atıktan Enerji Üreten Ülke

İsveç, ürettiği atığın %99’unu geri dönüştürüyor veya enerjiye dönüştürüyor.

• Atık yakma tesislerinden elde edilen enerji, şehirlerin ısıtılmasında kullanılıyor.

• İsveç, atık ithal ederek bile enerji üretimini sürdürüyor.

Çin: Plastik ve E-Atık Düzenlemeleri

Dünyanın en büyük atık üreticilerinden Çin, 2020 sonrası ciddi adımlar attı.

• Tek kullanımlık plastiklere kısıtlamalar,

• Geniş ölçekli e-atık geri dönüşüm programları,

• Geri dönüşüm ekonomisini destekleyen devlet yatırımları, dikkat çekiyor.

ABD: Çeşitli Eyalet Politikaları

ABD’de merkezi bir strateji yerine eyaletler ön plana çıkıyor.

• Kaliforniya, sıfır atık hedefi koyan ilk eyaletlerden biri,

• Bazı eyaletler depozito iade sistemini yaygınlaştırıyor,

• Ancak ülke genelinde geri dönüşüm oranı hâlâ %35 civarında.

Ortak Payda: Sürdürülebilirlik

Her ülkenin stratejisi farklı olsa da ortak amaç aynı:

• Atık miktarını azaltmak,

• Kaynakları verimli kullanmak,

• İklim değişikliğiyle mücadeleye katkı sağlamak.

Küresel atık yönetimi, ülkelerin sadece çevre politikalarını değil, aynı zamanda ekonomik modellerini de yeniden şekillendiriyor. İsveç’in atıktan enerji modeli, Güney Kore’nin akıllı sistemleri, Japonya’nın “3R” felsefesi ya da AB’nin döngüsel ekonomi yaklaşımı… Hepsi, sürdürülebilir bir gelecek için farklı yollar sunsa da aynı hedefe hizmet ediyor: daha temiz, yaşanabilir bir dünya.